Bạn thường xuyên hành xử như thế ư? Nếu có, hãy cẩn thận!
Theo một nghiên cứu về hôn nhân gia đình do Viện nghiên cứu nổi tiếng Gottman tiến hành, có 4 loại hành vi là căn cớ gây ra 80% những đổ vỡ hôn nhân: quen được so sánh với: “bốn kỵ binh của ngày chung thẩm” (một ẩn dụ ám chỉ về bốn kỵ binh sẽ xuất hiện vào ngày tận thế, được tìm thấy trong Tân ước; biểu trưng cho chiến tranh, đói khát, ôn dịch và cái chết).
Ở đây, nhà tâm lý học, tiến sĩ John Gottman đã dùng hình ảnh trên để mô tả về 4 kiểu cách tương tác có nguy cơ đưa đến sự tan vỡ cho cuộc hôn nhân của bạn.
1. Chỉ trích
Dĩ nhiên, chúng ta không buộc phải giữ im lặng, khi có điều gì đó không ổn, có điều gì đó khiến chúng ta bất bình, hay cứ gây phiền hà cho chúng ta. Nói ra những cảm nghĩ đó là điều rất can hệ, vì nếu không, người phối ngẫu sẽ không tài nào biết được điều gì khiến chúng ta phiền lòng. Lối phê bình mà tiến sỹ Gottman cho là nguy hại, đó là lối phê bình mang tính công kích mạt sát người phối ngẫu — tức là nhắm vào con người — chứ không phải là vào một sự kiện hay việc làm cụ thể nào đó mà người ấy đã thực hiện. Chẳng hạn, nếu bạn cho ông xã mình biết rằng, việc anh ấy vất quần áo dơ lung tung khiến bạn khó chịu, thì hoàn toàn khác với việc bạn bảo rằng: anh ấy là đồ ngu ngốc, đồ vô tâm lơ đãng, dơ dáy, đồ lôi thôi lếch thếch, và là một con heo, chỉ vì anh ấy đã không chịu vứt quần áo vô giỏ. Trường hợp thứ nhất, đối tượng bị phê bình là một hành vi; trường hợp thứ hai, đối tượng bị công kích là một con người.
2. Khinh thường
Không chỉ là khinh thường việc làm, hành vi, mà tệ hơn nữa, là khinh thường chính người phối ngẫu nữa. Nghĩa là, người này triệt hạ, thoá mạ và mai mỉa chính người kia, về những gì người kia làm, những gì người kia ưa thích. Khi chúng ta khinh miệt, chúng ta gửi đi thông điệp rằng, “Tôi chẳng ưa gì anh (cô), và tôi coi anh (cô) chẳng ra cái thá gì.” Hãy ngẫm mà xem, cứ hoài chê trách người bạn đời của mình rằng cô, rằng anh nghề ngỗng chẳng ra gì, rằng anh (cô) dốt nát, xấu xí, bất tài, v.v... đã là tệ, — và còn tệ hại hơn, nếu họ cứ đem người phối ngẫu của mình ra để so sánh một cách không thương tiếc với người khác.
3. Chống chế
Những người quen chống chế, là những người không có sự khiêm nhường. Họ không thể lớn lên vì họ không biết nhận lỗi. Họ lên tiếng chỉ để chống chế cho bản thân, hơn là để đạt tới sự đồng thuận, để trao đổi ý kiến, hoặc lắng nghe người khác. Thay vào đó, vì không thấy trách nhiệm của mình trong các vấn đề, nên họ sẽ chỉ chăm chăm bao biện cho bản thân, và tấn công, đổ lỗi cho cho người phối ngẫu mà thôi.
4. “Đóng cửa, rút cầu”
Điều này xảy ra, khi chúng ta không thèm đáp lời, hay xẵng giọng móc lại người phối ngẫu. Lắm khi chúng ta đã làm như vậy với người phối ngẫu, khi chúng ta gửi đi thông điệp kiểu như, “Gì nữa đây?”, “Sao nữa chứ?”, chẳng khác gì bảo rằng, “Tôi chẳng thèm quan tâm, tôi chẳng hứng thú gì với những suy nghĩ, cảm nghĩ của anh (của cô), với những gì anh (hay cô) thốt ra; còn đây là những gì tôi suy nghĩ, và tất cả những gì tôi quan tâm là cách nghĩ, lối nhìn của tôi nhá!” Thật là hoàn toàn khác biệt nếu chúng ta biết nói với người phối ngẫu của mình rằng, “Tôi không đồng ý với lối nghĩ của em (hay anh), với những gì em (hay anh) đã chia sẻ, tuy nhiên chúng mình có thể bàn thảo với nhau để đi đến thoả thuận mà.”
Hãy để ý đến cách các bạn nói với nhau, về mức độ ổn thoả của tương tác ấy. Nếu thấy thấp thoáng bóng dáng của một “kỵ binh” nào đó giữa các bạn, hãy cùng nhau đuổi nó khuất bóng ngay, để thay thế thói quen hành xử nguy hại bằng một thái độ thích hợp giúp nuôi dưỡng tình thân giữa các bạn.
Luz Ivonne Ream
Chuyển ngữ: Phi Vân (Nhóm Phiên dịch Mai Khôi)
https://aleteia.org