Hiểu biết về Thiên Chúa là tốt lành, nhưng cạm bẫy nguy hiểm sắp được nói tới đây, thì không.
➥ Bức hoạ: "Ông Giacóp vật lộn với thiên thần của Thiên Chúa".
Một trong những điều kiện để trở nên thân tình với Thiên Chúa đó là cần hiểu biết về Người. Như câu ngạn ngữ thế này, vô tri bất mộ.
Tuy nhiên, khi theo đuổi tri kiến về Thiên Chúa, một mối nguy tâm linh có thể dẫn chúng ta đến chỗ vong thân, thay vì được cứu độ.
Linh mục người Ý, Lorenzo Scupoli trình bày về mối nguy này trong tác phẩm tâm linh The Spiritual Combat kinh điển của ông, xuất bản năm 1589. Ông viết rằng, “Hãy cẩn trọng và khiêm nhường ngay cả trong ước mong tìm kiếm hiểu biết về những sự trên trời, hãy mong biết không gì khác hơn ngoài Đức Kitô chịu đóng đinh, hiểu biết về cuộc đời, về cái chết của Người, cùng những điều Người đòi buộc anh em.”
Cha Scupoli cũng viết:
Ma quỷ nhận thấy nơi chúng ta một sự ước mong tìm biết về Thiên Chúa, điều này là tốt, nhưng nó sẽ tìm cách lèo lái, làm chệch hướng ước muốn này đi. Thay vì hiểu biết Chúa hơn chúng ta sẽ yêu mến Người tha thiết hơn, nó sẽ cám dỗ để chúng ta cậy vào vốn hiểu biết đó mà trở nên tự mãn, ích kỷ.
Điều tiếp theo xảy ra sẽ là, chúng ta sẽ tự coi mình là kẻ vĩ đại nắm giữ chân lý, và không chịu nghe lời góp ý, khuyên bảo từ những người khác, ngay cả khi đó là những lời góp ý tốt lành và thánh thiện.
Cha Scupoli cảnh giác về những mối nguy của nẻo đường này, ngài viết, “có cách nào, và nhờ ai, để một người có thể tỉnh ra, khi người ấy cố chấp cho rằng ý kiến của mình là nhất, là hay hơn những người khác? Làm cách nào để người ấy có thể chịu nghe ý kiến của người khác, những ý kiến mà người ấy cho rằng nó thua xa với ý tưởng của mình!”
Lối hành xử và cũng là đối chiếu thích hợp nhất có lẽ chính là lối hành xử mà thánh Tôma Aquinô đã sống trong cả đời ngài. Không nghi ngờ gì nữa, thánh Tôma Aquinô chính là đầu óc vĩ đại nhất trong cả lịch sử Kitô giáo, và ngài có một hiểu biết về Thiên Chúa sâu sắc hơn hầu hết những người khác.
Dầu vậy, đến gần cuối đời, thánh Tôma Aquinô có một thị kiến khiến ngài phải thốt lên rằng: “Tất cả mọi sự tôi đã viết ra giống như rác rưởi so với những gì tôi được xem thấy, những gì được mạc khải cho tôi.”
Thánh nhân nhận ra rằng, dù những gì ngài viết là sự thật đi nữa, thì ngài cũng không phải là nguồn cội của chân lý. Ngài có được một sự khiêm nhường thánh, nhờ đó ngài nhận ra vị trí của mình trong vũ trụ này, cùng nhận ra sự tuỳ thuộc muôn đời của mình nơi Thiên Chúa.
Khi truy tìm tri kiến về Thiên Chúa, hãy cố gắng nhận ra chân lý nền tảng này và tránh đi mối nguy của sự tự mãn, tự kiêu. Có thể chúng ta hiểu rất nhiều, nhưng rốt cuộc, đó cũng chỉ là “rác rưởi” nếu đem so với nguồn cội của tất cả chân lý.
Philip Kosloski
Chuyển ngữ: Nhóm phiên dịch Mai Khôi
https://aleteia.org